Η εκκλησία του Αϊ Λιά στο Συρράκο, βρίσκεται στο βορειότερο άκρο του οικισμού, ζωσμένος από ψηλόκορμα αιωνόβια δέντρα δρυών και πουρναριών.
Πριν καταστραφεί το 1821 η εκκλησία και τα κελιά των καλογριών πρέπει να ήταν μεγάλα κτίσματα.
 |
| Ο Αϊ Λιάς στο Συρράκο |
Ο Κώστας Κρυστάλλης γράφει:
«Επίσης αρχαίον ήτο και το μοναστήριον του προφήτου Ηλιού, εις την κορυφήν του Συρράκου κείμενον εις την θέσιν Πλέσια, όπου είχεν , ως μοι είπον, 32 υψηλούς θόλους και περίπου 20 κελιά, εν οις εμόναζον πάντοτε καλογραίαι μετά μιας πρεσβυτέραςκαι ενός καθηγούμενου. Προ της επαναστάσεως εχρημάτισε καθηγούμενος αυτού, ως είδομεν ο Βησσαρίων Τσαπρασλής, ο πρεσβύτερος αδερφός του ιατρού της αυλής του Αλή πασά Γεωργίου Τσαπρασλή, ανήρ φιλόπατρις, πεπαιδευμένος και ρέκτης, καλλωπίσας υπέρ πάντα άλλον τον μοναστήριον και πολλάς άλλας υπηρεσίας τη πατρίδι του παρασχών.
Επι της επαναστάσεως όμως οι Τουρκαλβανοί του εν Ιωαννίνοις Σουλτανικού στρατοπέδου από του μοναστηρίου έκαμαν αρχήν της λεηλασίας και πυρπολήσεως του Συρράκου.
«Βάνουν φωτιά στον Αι-λιά
και καιν’ όλη τη χώρα»,
Λέει το τραγούδι. μεταξύ δε των άλλων ιερών κειμηλίων του μοναστηρίου, άτινα ήρπασαν οι επιδρομείς, συγκαταλέγεται και ο πολύτιμος κώδων του ναού, κατασκευασμένος εν Βενετία εκ μίγματος διαφόρων μετάλλων και αργύρου, ον είχεν αφιερώσει ο εκεί εμπορευόμενος πλούσιος Συρρακιώτης Ι. Ζάμβρακας, συγγενής των Γιαννιωταίων, επίσης μεγαλεμπόρων Συρρακιωτών εν Βενετία και Τεργέστη. Ήδη λέγουσι, ότι ο κώδων ούτος κοσμεί το κωδωνοστάσιον ναού τινός του χωρίου της Παραμυθίας Βαρέλεσι, όπου επώλησαν αυτόνοι εκ Τσαμουρίας καταγόμενοι άρπαγές του. Εις τον Προφήτην Ηλίαν σήμερον μονάζει ιερομόναχος μετα της εκατοντούτιδος μοναχής αδερφής του, ήτις μεταξύ πλείστων άλλων πληροφοριών περί Συρράκου, μοι είπε περί του εν λόγω Ζάμβρακα, ότι νέος ων ούτος τοσούτον κάλλος εκέκτητοώστε αι γυναίκες του Συρράκου τω έλεγον καθ’ οδόν:
Ζαμβρακούλι, Ζαμβρακούλι,
δεν παντρεύεσαι μικρούλι,
πούσαι τόσο ομορφούλι».
Ξανακτίστηκε στην σημερινή του μορφή.
Πίσω απ’ το ιερό οικοδομήθηκε και ευρύχωρο διώροφο κτίριο. Στη νότια πλευρά είχε τοξωτή αυλόπορτα και στο ισόγειο κατώγια. Στον πάνω όροφο ήταν τα κελιά των καλογριών.
Κάτω απ’ τον δρόμο που οδηγεί στην εκκλησία ήταν το Ηγουμενείο, κατοικία του ηγουμένου του μοναστηριού. Μικρό διώροφο κτίριο με κατώγι και πάνω ένα δωμάτιο με κουζίνα.
Μετά την εγκατάλειψη του μοναστηριού απ’ τις καλόγριες, τα κτίρια αυτά νοικιάζονταν σε άστεγους Συρρακιώτες μέχρι το 1940. Ύστερα γκρεμίστηκαν.
Η εκκλησία είναι αρκετά μεγάλη, σταυροειδής, βυζαντινού ρυθμού.
Δυτικά και νότια έχει στενόμακρα στέγαστρα και πεζούλια. Στο νότιο στέγαστρο η στέγη στηρίζονταν σε στρογγυλές πέτρινες κολώνες και αψίδες. Από έλλειψη συντήρησης στη 10ετία του 1950 το στέγαστρο γκρεμίστηκε συμπαρασέρνοντας αψίδες και κολώνες. Τα τελευταία χρόνια ξαναέγιναν οι στρογγυλές πέτρινες κολώνες και οι αψίδες. Η εκκλησία ξαναβρήκε την παλιά της όμορφη όψη.
Το μικρό καμπαναριό με μια καμπάνα είναι στη Ν.Δ. γωνία των στεγάστρων.
Η είσοδος του ναού βρίσκεται νότια και οδηγεί στον τρίκλινο χώρο του κυρίως ναού.
Πίσω απ’ το παγκάρι είναι ο γυναικωνίτης χωρισμένος με καφασωτό.
Στασίδια, αναλόγια, Δεσποτικός θρόνος και τέμπλο είχαν απλή κατασκευή. Σήμερα ο ναός είναι ανακαινισμένος εξωτερικά και εσωτερικά.
Από την δίτομη έκδοση του Πνευματικού Κέντρου Συρράκου
«ΣΥΡΡΑΚΟ: ΠΕΤΡΑ, ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΦΩΣ»
Εκτύπωση: Δούβαλη-Αποστόλου, 2004
Σημείωση Συρρακιώτη:
Οι Συρρακιώτες ανέκαθεν διοργάνωναν πανηγύρι ανήμερα του Αϊ Λιά. Τα τελευταία χρόνια όμως στο πανηγύρι αυτό δεν συμμετέχουν πολλοί Συρρακιώτες(απόρροια οικονομικής κρίσης αλλά και εργάσιμου των ημερών), με αποτέλεσμα να υπάρχει έντονος προβληματισμός απ' τους φορείς του χωριού.
Για φέτος όλοι οι Σύνδεσμοι Συρρακιωτών συναποφάσισαν να προσπαθήσουν να κινητοποιήσουν τους Συρρακιώτες για την συμμετοχή στο πανηγύρι. Έτσι το βράδυ στο Συρράκο, θα γίνει κανονικά και φέτος το πανηγύρι με την συμμετοχή της παραδοσιακής ορχήστρας του Κώστα Γεροδήμου και του Βασίλη Μπακαγιάννη.
Εμείς απο την μεριά μας να ευχηθούμε υγεία και ευτυχία σε όλους τους εορταζόμενους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου