Αλλεργική ρινίτιδα. Μια νόσος που ταλαιπωρεί πολλούς συνανθρώπους μας

 Του Κώστα Κάτσενου

Χειρουργού Ωτορινολαρυγγολόγου

Μετεκπαιδευθείς στην ΩΡΛ Κλινική του Παιδιατρικού Παν/κου Νοσοκομείου Armand-Trousseau στο Παρίσι.

Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια χρόνια νόσος.
Παρότι θεωρείται νόσος που δεν απειλεί άμεσα τη ζωή του ασθενούς, οι επιπτώσεις της στην ποιότητα ζωής του, στην προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική ζωή του είναι τεράστιες. Μόνο ένας στους δύο ασθενείς διαγιγνώσκεται και μόνο ένας στους τέσσερεις  ασθενείς λαμβάνει σωστή θεραπεία.
Η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να εκδηλωθεί σε κάθε ηλικία αλλά είναι πιο συχνή στα παιδιά και τους νεαρούς ενήλικες. Σηνήθως υπάρχει οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας. Πολλοί παράγοντες, γενετικοί και περιβαλλοντικοί, επιδρούν στη νόσο. Έτσι, πέρα από τη γενετική προδιάθεση, απαιτείται και η ευαισθητοποίηση του ατόμου σε ένα ή περισσότερα αλλεργιογόνα, μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει μήνες έως και χρόνια.

Οι εκδηλώσεις της αλλεργικής ρινίτιδας  περιλαμβάνουν υδαρή ρινόρροια, ρινικό κνησμό, παροξυσμικούς πταρμούς, ρινική συμφόρηση ή απόφραξη, κνησμό του φάρυγγα, δακρύρροια, ερυθρότητα.  Η οπισθορρινική έκκριση προκαλεί συχνά επίμονο ξηρό βήχα, βράγχος φωνής και ερεθισμό του κατώτερου αναπνευστικού. Η επίμονη ρινική συμφόρηση έχει ως συνέπεια τη χρόνια στοματική αναπνοή, ξηρότητα των βλεννογόνων του στόματος και του φάρυγγα, διαταραχές ύπνου, ροχαλητό και υπνική άπνοια, ανοσμία, κεφαλαλγία, προσωπαλγία, δυσλειτουργία ευσταχιανής σάλπιγγας και παραρρινοκολπίτιδα.
Η ταξινόμηση της αλλεργικής ρινίτιδας ως “εποχιακής” ή “συνεχής” υποδηλώνει διαφορετική αιτιολογία και διάρκεια συμπτωμάτων για κάθε τύπο ρινίτιδας.
Η συνεχής αλλεργική ρινίτιδα προκαλείται συχνότερα από εσωτερικά αλλεργιογόνα όπως ακάρεα της σκόνης, μύκητες, έντομα, επιθήλια ζώων, με επιδείνωση συνήθως κατά τους χειμερινούς μήνες, λόγω κακού αερισμού των εσωτερικών χώρων.
Η εποχιακή αλλεργική ρινίτιδα σχετίζεται με μεγάλη ποικιλία αλλεργιογόνων εξωτερικού χώρου, όπως η γύρη και οι μύκητες. Εμφανίζεται σε καλά καθορισμένα χρονικά διαστήματα κάθε έτους. Έτσι οι γύρεις των δένδρων εμφανίζονται την άνοιξη (περίοδος ανθοφορίας) από το Φεβρουάριο ως το Μάιο, τα αγρωστώδη από το Μάιο ως τον Ιούλιο, τα ζιζάνια από τον Ιούλιο ως το Σεπτέμβριο και οι μύκητες από τον Ιούλιο ως τον Νοέμβριο.3
Οι επιδερμικές δοκιμασίες αποτελούν πολύ χρήσιμες δοκιμασίες για την ανίχνευση αλλεργίας σε συγκεκριμένα αλλεργιογόνα ( prick tests) . Αποτελούν ταχείες και ασφαλείς δοκιμασίες ανίχνευσης αλλεργίας σε πολλαπλά αντιγόνα.

Οι κύριες θεραπευτικές στρατηγικές που εφαρμόζονται στην αλλεργική ρινίτιδα είναι η αποφυγή των αλλεργιογόνων, η φαρμακοθεραπεία και η ανοσοθεραπεία.
Η Αποφυγή αλλεργιογόνων είναι απαραίτητη και περιλαμβάνει διάφορα μέτρα τροποποίησης του περιβάλλοντος του ασθενούς με σκοπό την ελάττωση του αλλεργικού φορτίου. Βλέπε σχετικό άρθρο
Σκοπός της φαρμακοθεραπείας στην αλλεργική ρινίτιδα είναι η ανακούφιση των συμπτωμάτων και όχι η θεραπεία της νόσου. Έτσι ενδείκνυται κυρίως σε ρινίτιδες ήπιας προς μέτριας βαρύτητας και διάρκειας όχι μεγαλύτερης των 3-4 μηνών το χρόνο.
Η ανοσοθεραπεία ενδείκνυται σε ασθενείς με μέτρια προς σοβαρή εμμένουσα αλλεργική ρινίτιδα, που δεν ανταποκρίνεται στην φαρμακοθεραπεία και την αποφυγή των αλλεργιογόνων. Συνίσταται στην υπογλώσσια  χορήγηση διαλυμάτων των υπεύθυνων αλλεργιογόνων σε αυξανόμενες εβδομαδιαίες δόσεις, μέχρι μιας μέγιστης δόσης συντήρησης, η οποία χορηγείται για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα. Σκοπός της ανοσοθεραπείας είναι ο μακροπρόθεσμος έλεγχος των αλλεργικών συμπτωμάτων.

Σημείωση Συρρακιώτη: Ο κος Κώστας Κάτσενος είναι γιός της Ευτυχίας Μπαλάφα-Γκαρτζονίκα και διατηρεί ιατρείο στα Γιάννενα