Ο επισκευαστής της "μεροδιάνας" (ηλιακό ρολόι) στο Συρράκο Δημήτρης Καπετανάκης, σε συνέντευξή του

Δημήτρης Καπετανάκης:
"Ας αφήσουμε την αγάπη γι’ αυτό που κάνουμε να μας οδηγήσει, εκεί, που εκείνη ξέρει καλύτερα"

Ο ερασιτέχνης αστρονόμος και επισκευαστής της "μεροδιάνας" (ηλιακό ρολόϊ) του Συρράκου, σε μια απολαυστική του συνέντευξη 

Γράφει ο Βασίλης Κίστης

«Οι ώρες τρέχουν» και πάλι στην πλατεία του πετρόχιστου παραδοσιακού χωριού των Τζουμέρκων, Συρράκο, καθώς η «μεροδιάνα» -όπως έλεγαν οι παλιοί- το ηλιακό τους ρολόι, ξαναλειτουργεί μετά από πολλές δεκαετίες.

Προϋπήρχε στον χώρο της κεντρικής πλατείας του χωριού απ’ το έτος 1903 όταν ο Συρρακιώτης μηχανικός Λεωνίδας Κοντάκης το κατασκεύασε και το πρωτοτοποθέτησε στον συγκεκριμένο χώρο. Παράλληλα με το ρολόι στο Συρράκο κατασκεύασε και άλλα δύο, το ένα στο Ενετικό κάστρο της Πρέβεζας, και το δεύτερο στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Τα τελευταία χρόνια όμως το ηλιακό ρολόι του Συρράκου, δεν λειτουργούσε μιας και είχαν καταστραφεί απ’ την πολυκαιρία οι δείκτες του. Πριν από λίγους μήνες επανατοποθετήθηκε στον φυσικό του χώρο επισκευασμένο αυτή την φορά.

Ο Δημήτρης ...ξαναχαράζει το ηλιακό ρολόϊ

Ένας μηχανικός (ερασιτέχνης αστρολόγος) ο οποίος πριν δύο χρόνια είχε επισκεφτεί το Συρράκο, ενθουσιάστηκε απ’ τον παραδοσιακό οικισμό και αφού τέλεσε και τον γάμο του στο Συρράκο, ανέλαβε να επανακατασκευάσει το παραδοσιακό ρολόι.

Ο Δημήτρης Καπετανάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1976. Έχει σπουδάσει ηλεκτρολόγος μηχανικός και τα τελευταία 10 χρόνια εργάζεται ως τεχνικός σε εταιρεία τροφίμων. Αγαπά τα ταξίδια στη φύση, τη φωτογραφία τοπίου και την ορειβασία.
Η μεγάλη του αγάπη όμως είναι η αστρονομία και συγκεκριμένα η παρατηρησιακή αστρονομία. Προσπαθεί να εκμεταλλευτεί όσες περισσότερες ανέφελες νύχτες μπορεί, ώστε να ...
παρατηρήσει με το «νευτώνειο»  τηλεσκόπιό του τους μικρούς θησαυρούς που κρύβει ο έναστρος ουρανός, μακριά από τα φώτα των πόλεων.

Στη προσπάθεια διάδοσης της ερασιτεχνικής αστρονομίας, αλλά και της ενημέρωσης του κοινού για τις δυσάρεστες επιπτώσεις της φωτορύπανσης των πόλεων στη ποιότητα της ζωής και στη φύση γενικότερα, έχει κάνει ορισμένες παρουσιάσεις και ως μέλος της Αστρονομικής Ένωσης Σπάρτης «Διός Κούροι» (www.spartastronomy.gr) και έχει συμμετάσχει σε πολλές αστρονομικές εκδηλώσεις με τηλεσκόπια.

Διατηρεί στο διαδίκτυο μια προσωπική γωνιά όπου δημοσιεύει τις φωτογραφίες του από τις εξορμήσεις του  (http://www.flickr.com/photos/dimitris_kapetanakis/ ), ενώ είναι παντρεμένος με την Δέσποινα Αγαθαγγέλου και ζει στην Αθήνα.

Τον γνωρίσαμε στο Συρράκο κατά την επανατοποθέτηση της «μεροδιάνας». Πρόθυμα δέχτηκε μετά από λίγο καιρό να μας απαντήσει σε ορισμένες ερωτήσεις μας,

Δημήτρη σε ευχαριστώ πάρα πολύ για την ευγενική προθυμία στο να μου παραχωρήσεις αυτή την συνέντευξη. Ας πάρουμε τα πράγματα απ’ την αρχή.

Πως προέκυψε για σένα και την σύζυγό σου Δέσποινα το Συρράκο και τι ήξερες πριν από αυτό;

 Το Συρράκο προέκυψε εντελώς τυχαία, όταν ψάχναμε ένα όμορφο και ήσυχο μέρος να περάσουμε το τριήμερο των Θεοφανείων του 2012. Δεν γνωρίζαμε τίποτα για το Συρράκο, μόνο ότι είναι ένα πολύ όμορφο χωριό. Έτσι λοιπόν  «έπεσε στο τραπέζι» η ιδέα και μας άρεσε  περισσότερο που μπορούσε να συνδυαστεί και με μια διανυκτέρευση στα Γιάννενα.

Να τολμήσω να ρωτήσω τι ήταν αυτό που σε εντυπωσίασε περισσότερο στο Συρράκο και γενικότερα στην «άγρια» και συνάμα υπέροχη φύση των Τζουμέρκων;

Εκείνο που πρόσεξα στο Συρράκο ήταν η αρτιμέλεια και ο σεβασμός στη παράδοση που χαρακτηρίζει το χωριό, κάτι που αμέσως παρατηρεί ο επισκέπτης, διότι η χώρα μας έχει πολλά όμορφα χωριά, αλλά ελάχιστα είναι εκείνα που διατηρούν μια ομοιογένεια τόσο στην αισθητική που τα πλαισιώνει όσο και στην αρχιτεκτονική των οικημάτων τους. Όταν όλα αυτά συνυπάρχουν σε μία τόσο άγρια και όμορφη τοποθεσία, με φαράγγι, ποτάμια και βουνά, τότε το σύνολο που προκύπτει είναι ιδανικό.

Δημήτρη ασχολείσαι με την αστρολογία ή την αστρονομία;  Αν και λέγεται ότι η αστρονομία είναι κόρη της αστρολογίας. Και κάνοντας αυτή την ερώτηση θέλω να ξεκαθαρίσουμε τις δύο έννοιες.

Η Αστρονομία θεμελιώθηκε και αναπτύχθηκε χιλιάδες χρόνια πριν, από τους Άραβες, τους Μεσοποτάμιους λαούς και τους αρχαίους Έλληνες, πολύ πριν την ψευδοεπιστήμη που λέγεται αστρολογία. Το ότι οι αστερισμοί που παρατηρούμε στον ουρανό πλαισιώθηκαν κάποτε από πανέμορφους μύθους που τόσο περίτεχνα περιγράφουν και ενσωματώνουν λαικές δοξασίες και πεποιθήσεις αρχαίων λαών, δε σημαίνει ότι πρέπει να την συγχέουμε με ένα μύθευμα που μόνο για την «πρόβλεψη» του μέλλοντος, την οποία επικαλείται, δεν έχει επινοηθεί.

Βέβαια, τον καιρό του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης, η Αστρονομία και η αστρολογία ήταν έννοιες ταυτόσημες. Ο προσωπικός αστρονόμος του κάθε βασιλιά, δε θα είχε λόγο ύπαρξης αν δεν είχε την «ικανότητα» να προβλέπει την έκβαση της μάχης και το πότε θα κινδυνέψει το βασίλειό του. Αυτό όμως δεν τον εμπόδιζε να ξημεροβραδιάζεται κάθε παγερή νύχτα προκειμένου να συντάξει σπουδαίους αστρικούς χάρτες, να καταγράψει τις κινήσεις των πλανητών και της Σελήνης, έστω με την ιδιότητα του βασιλικού αστρολόγου.

Είσαι μηχανικός στο επάγγελμα. Η αστρονομία ένα φαντάζομαι αρκετά ακριβό «χόμπυ» πως μπήκε στην ζωή σου έστω και σε ερασιτεχνικό επίπεδο;

Το ...παλιό ηλιακό και η νέα ...επεξηγηματική πλάκα 

Πόσες φορές κάτι που έχει σημαδέψει τη ζωή μας, δε μπήκε μια μέρα τυχαία σ’ αυτή; Η δική μου περίπτωση δεν αποτελεί εξαίρεση! Ένα ανοιξιάτικο Σαββατιάτικο πρωινό του 2006 έμελλε να αποτελέσει την απαρχή ενός υπέροχου και συνάμα συγκλονιστικού ταξιδιού! Μια βόλτα έξω από ένα κατάστημα φωτογραφικών ειδών που απλώς είχε σε μια γωνιά και αστρονομικά κιάλια, ωμού κίνησε το ενδιαφέρον και μπήκα μέσα. Χωρίς πολλή σκέψη, το πρώτο μου αστρονομικό όργανο, ένα ζευγάρι κιάλια, έγινε δικό μου. Την αμέσως επόμενη νύχτα, τα έστρεψα στον ουρανό και…. Αυτό ήταν! Το νερό μπήκε στ’ αυλάκι! Όλα τα επόμενα ήταν θέμα χρόνου. Πάρα πολλά ξενύχτια κάτω από τον υπέροχο έναστρο ουρανό, πολλές φορές υπό το αρκετό ψύχος του βουνού, καθώς η φωτορύπανση των πόλεων επιβάλει την μετακίνησή μας όσο το δυνατόν πιο μακριά απ’ αυτές. Δεν είναι καθόλου εύκολο να ξενυχτά κανείς στο βουνό, ειδικά τον χειμώνα. Αλλά πάντα το έλεγα και θα το πω και τώρα: Ας αφήσουμε την αγάπη γι’ αυτό που κάνουμε να μας οδηγήσει εκεί που εκείνη ξέρει καλύτερα. Δε χρειάζεται πίεση, άγχος. Αφηνόμαστε. Αρκεί να ανακαλύψουμε αυτή την αγάπη για κάτι που πιστεύω ότι ο καθένας μας κρύβει. Όσο για το κόστος, έχω να πω ότι στα αστρονομικά φόρουμ του διαδικτύου υπάρχει η πεποίθηση ότι η ερασιτεχνική αστρονομία είναι ένα ακριβό χόμπυ. Διαφωνώ. Όποιος θέλει να ασχοληθεί, μπορεί με λίγες οικονομίες να αγοράσει ένα αξιοπρεπέστατο ζευγάρι κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο. Το μόνο που χρειάζεται είναι να υπάρχει δυνατότητα μετακίνησης μακριά από μεγάλες πόλεις για την αποφυγή της φωτορύπανσης. Θα έλεγα πως πιο «δαπανηρή» είναι η μετακίνηση, παρά ο ίδιος ο εξοπλισμός. Ο εξοπλισμός εξάλλου, μένει για πάντα. Με λίγη προσοχή και επιμελή φύλαξη και χρήση, πρακτικά δε παθαίνει τίποτα, τα έξοδα συντήρησης-καθαρισμού είναι μηδαμινά.

Δημήτρη,  γνωστός Ιταλός αστρονόμος είπε κάποτε  πως «Δεν μπορείς να διδάξεις τίποτα στον άνθρωπο. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να τον βοηθήσεις να ανακαλύψει αυτό που έχει μέσα του.». Θεωρείς πως η ενασχόλησή σου με την αστρονομία σε βοηθά να ανακαλύψεις τον άνθρωπο και κατά συνέπεια τον εσωτερικό σου ψυχισμό;

Χρόνου Φείδου. Το ηλιακό ρολόι του Κοντάκη

 Όταν ένας άνθρωπος περιβάλλεται από χίλια μύρια προβλήματα, σκοτούρες, αβεβαιότητα για το μέλλον, μπορεί άραγε αυτός ο άνθρωπος να ανακαλύψει τον εαυτό του; Νομίζω πως όχι. Αν, αντίθετα, φανταστούμε έναν άνθρωπο, ευτυχισμένο, όχι απαραίτητα πλούσιο, αλλά βαθειά ευτυχισμένο με ό,τι έχει γύρω του, τότε δεν είναι πιο εύκολο για εκείνον να δει καλύτερα τον εαυτό του; Μα φυσικά, αφού θα είναι απαλλαγμένος από τα όποια «βαρίδια» δε τον αφήνουν να εκφραστεί, τόσο απέναντι στους άλλους, όσο και απέναντι στον εαυτό του. Διότι ένας ευτυχισμένος άνθρωπος είναι πρώτ’ απ’ όλα πραγματικά ελεύθερος. Η αστρονομία λοιπόν, εμένα προσωπικά, μου δίνει ευτυχία. Όχι γιατί μου τη δίδαξε κάποιος. Αλλά γιατί εκείνο το σαββατιάτικο πρωινό ανακάλυψα αυτό που υπέβοσκε μέσα μου χωρίς να το ξέρω. Το ανακάλυψα και βρήκε διέξοδο προς τα έξω. Θα μπορούσε να είχε ανακαλυφθεί έπειτα από μια διάλεξη αστρονομίας στο πνευματικό κέντρο του χωριού μου που θα είχα πάει απλά για να περάσω την ώρα μου. Όπως θα μπορούσε επίσης να είχε ανακαλυφθεί από το σχολείο ακόμα, παρακολουθώντας τον καθηγητή μου.

Το...παλιό, και το...επισκευασμένο. Κι όμως, μόνον η χάραξη και ο δείκτης διορθώθηκαν

Θεωρείς πως την όποια «μιζέρια»  που σχεδόν μας επιβάλλεται απ’ την οικονομική συγκυρία που περνάει κυρίως η πατρίδα μας, μπορούμε να την αντισταθμίσουμε με άλλες εναλλακτικές δραστηριότητες;

Σε πρώτο άκουσμα αυτό ίσως ακούγεται ακατόρθωτο. Και όντως, πώς θα μπορούσε άραγε κάποιος να προσεγγίσει έναν άνεργο και να του μιλήσει για «αστρονομίες» κτλ κτλ….. Θα μιλήσω από καθαρά προσωπική σκοπιά: Παραπάνω ανέφερα περί ευτυχίας. Για την ευτυχία που αντλώ από την αστρονομία, δε θέτω ως προϋπόθεση να μην έχω κανένα πρόβλημα. Δεν λέω δηλαδή, «δε πάω για παρατήρηση, αν δεν νιώθω καλά». Διότι θα πάω για να περάσω καλά. Τα προβλήματα και οι σκοτούρες υπάρχουν. Αλλά μπορώ να τα παραμερίσω. Έχω δικαίωμα να το κάνω. Οι ώρες κάτω από τον ουρανό είναι δικές μου και στο μέτρο του δυνατού, θα τις εκμεταλλευτώ στο έπακρο. Αρκεί να έχουμε ανακαλύψει αυτό που αγαπάμε.

Τι θα συμβούλευες τους  πιο νέους από σένα προς αυτή την κατεύθυνση;

Θα τους συμβούλευα να αφήσουν ελεύθερο τον εαυτό τους για να ανακαλύψουν την φλόγα που σιγοκαίει μέσα τους. Όταν γίνει αυτό, όλα τα άλλα θα έρθουν. Και τότε θα ανακαλύψουν «μικρές ευτυχίες» εκεί που δε τις φαντάζονταν!

Ας πάμε λίγο στο ηλιακό ρολόι του Συρράκου. Ήταν δύσκολο για σένα η όποια επισκευή του και κυρίως η επανατοποθέτησή του στο ακριβές σημείο και βέβαια με την κατάλληλη κλίση προς τον ήλιο;

Με την σύζυγό του Δέσποινα στο Συρράκο

Καθόλου! Χρειάστηκε απλά να μελετήσω κάποια βασικά στοιχεία για τα ηλιακά ρολόγια. Θα έλεγα ότι πιο πολύ δυσκολεύτηκα για τη σύνταξη του κειμένου της επιγραφής. Έπρεπε να γίνει κατά το δυνατόν πιο κατανοητό, ακόμα και από τον αδαή περί αστρονομίας, της κίνησης του Ήλιου κτλ, να διατηρεί στοιχειώδη τεχνικοεπιστημονική ακρίβεια και μάλιστα στον πολύ περιορισμένο χώρο που είχα διαθέσιμο. Το ακριβές σημείο τοποθέτησης και η κατάλληλη κλίση ανατέθηκαν με πλήρη επιτυχία στον φίλο Γιώργο Βαίτση, που ανέλαβε και την κατασκευή της στήριξης της πλάκας του ρολογιού, τον οποίο με την αφορμή αυτής της συνέντευξης θα ήθελα να τον ευχαριστήσω θερμά!

Είσαι ένας άνθρωπος που κυριολεκτικά λάτρεψε το Συρράκο. Δεν θα σε ρωτήσω τι σου αρέσει στο χωριό μας, αλλά τι δεν σου αρέσει ή μάλλον τι θα ήθελες (εάν σου δινόταν η ευκαιρία) να  διορθώσεις;

Το δυσκολότερο ερώτημα Βασίλη το άφησες για το τέλος! Τι να θέλω να διορθώσω στο αγαπημένο μου χωριό, που με φιλοξένησε με άπειρη ζεστασιά και χαμόγελα; Που έκανα έναν αξέχαστο για μένα, την γυναίκα μου και, θέλω να πιστεύω, για όλους τους παρευρισκόμενους, γάμο; Που κοιτάζω κάθε του σοκάκι και θέλω να το διαβώ σε κάθε εποχή του χρόνου; Ειλικρινά, δε μπορώ να σκεφτώ κάτι! Α! Να το τολμήσω; Εκείνο που κάθε ερασιτέχνης αστρονόμος και λάτρης του ουρανού εύχεται: Λιγότερες λάμπες!! Αστειεύομαι βέβαια! Και φυσικά λιγότερα καλώδια ειδικά στο κέντρο του χωριού εάν όχι σε όλο. Με …προγράμματα υπογειοποίησης των τηλεφωνικών γραμμών και καλωδίων ηλεκτροδότησης, το Συρράκο «μας» θα γίνει ένας αριστουργηματικός παραδοσιακός οικισμός.

Κάτι άλλο που θα ήθελες να προσθέσεις;

Μόνο να ευχαριστήσω εσένα για άλλη μια αφορμή που μου έδωσες να μιλήσω για την Αστρονομία μου, το Συρράκο μας, αλλά και όλους εσάς εκεί πάνω για την αγάπη που μας δώσατε αυτά τα λίγα χρόνια που γνωριζόμαστε!

Να είστε όλοι καλά και εύχομαι να τα πούμε στο Συρράκο σύντομα!