Ο πρόεδρος της Πανηπειρωτικής Ομοσπονδίας Ευρώπης Σπύρος Κωσταδήμας σε μια αποκαλυπτική συνέντευξη

Ο νέος μετανάστης σήμερα δεν είναι «ο φιλοξενούμενος εργάτης» της δεκαετίας του «60»

 Καλή η προσπάθεια του τέως νομάρχη και τότε υπουργού να ενώσει την Πίνδο με δρόμο. Όμως τα Τζουμέρκα δεν μπόρεσαν να αναπτυχθούν.

Εάν η ΄Ηπειρος προσπαθήσει να προσελκύσει με οποιοδήποτε τρόπο το ένα εκατομμύριο Ηπειρώτες του εξωτερικού και τους άλλους Ηπειρώτες που βρίσκονται στην υπόλοιπη Ελλάδα δε χρειάζεται άλλους τουρίστες.

Γράφει ο Βασίλης Κίστης

Ο Σπύρος Κωσταδήμας είναι από τον Μάιο 2012 ο νέος πρόεδρος της Πανηπειρωτικής Ομοσπονδίας Ευρώπης. Η Ομοσπονδία ιδρύθηκε το 1976 στη Στουτγάρδη και εκπροσωπεί σήμερα 25 συλλόγους σε όλη την Ευρώπη με περισσότερους από 100 χιλιάδες Ηπειρώτισσες και Ηπειρώτες.

Ο Σπύρος Κωσταδήμας γεννήθηκε στο Ματσούκι Ιωαννίνων όπου πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Το 1957 οι γονείς του πήγαν στην Πέρδικα Θεσπρωτίας, όπου έχτισαν σπίτι και ασχολήθηκαν με την ελαιοπαραγωγή. ΄Ετσι η Πέρδικα έγινε δεύτερη πατρίδα του. Ο ίδιος μετά το Δημοτικό πήγε για τρία χρόνια στη Ζωσιμαία Σχολή στα Γιάννινα και από εκεί στο Ιεροδιδασκαλείο  Βελλάς  Ιωαννίνων. Μετά τη στρατιωτική του θητεία διετέλεσε για μικρό διάστημα διευθυντής στο Οικοτροφείο του Δελβινακίου.

Μετά το διορισμό του ως δασκάλου στην Κυπαρισσία αποσπάστηκε νωρίς στη Γερμανία.  Δίδαξε κυρίως στα σχολεία της Κολωνίας μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 2007. Όλα αυτά τα χρόνια συμμετείχε ενεργά σε μαζικούς φορείς, ελληνικούς και γερμανικούς:  Από το 1998 μέχρι το 2007 μέλος του Δ.Σ. του Συνδικάτου Αγωγής και Επιστημών (GEW) της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας. Ιδρυτής και μέχρι το 2007 πρόεδρος της Επιτροπής για Πολυπολιτισμική Πολιτική του ίδιου Συνδικάτου και από το1986 αιρετός σύμβουλος των δασκάλων της Περιφέρειας Κολωνίας. Συμμετείχε στο Πρόγραμμα «Παραγωγής διδακτικού υλικού για την ελληνόγλωσση διδασκαλία των Ελληνοπαίδων της Ο.Δ.Γερμανίας  στα Τμήματα Μητρικής Γλώσσας» του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και συνέγραψε μια σειρά των πρώτων βιβλίων για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας.

Η συνέντευξη έγινε ...ηλεκτρονικά καθώς είναι μόνιμος κάτοικος Κολωνίας στην Γερμανία και μόνον τους καλοκαιρινούς μήνες επισκέπτεται την πατρίδα. Πρόθυμος όπως πάντα δέχτηκε να μας απαντήσει σε ερωτήσεις εφ' όλης της ύλης: ...

Κύριε Κωσταδήμα. Ευχαριστώ πάρα πολύ για την ευγενική σας προθυμία να μου παραχωρήσετε αυτή την ηλεκτρονική συνέντευξη.

Με μεγάλη μας χαρά παρακολουθούμε τα δρώμενα της Ομοσπονδίας Ηπειρωτών Ευρώπης και  ειλικρινά πιστεύουμε πως στην δύσκολη αυτή κατάσταση που βιώνει η πατρίδα μας η ομογένεια αποτελεί έναν «φάρο» ελπίδας για εμάς όλους.

Κι εγώ σας ευχαριστώ που μου δίνετε την ευκαιρία να επικοινωνήσω μ’ αυτόν τον τρόπο με τις Ηπειρώτισσες και Ηπειρώτες της ιδιαίτερης πατρίδας μας, την ΄Ηπειρο. Δεν ξέρω, εάν στις δύσκολες στιγμές που περνάει η πατρίδα μας  μπορούμε να βοηθήσουμε όσο πρέπει.

κ. Κωσταδήμα, ποιες άλλες Ομοσπονδίες απ’ την πατρίδα μας δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη και ποιες οι σχέσεις της Ηπειρώτικης Ομοσπονδίας μ’ αυτές;

Στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή δραστηριοποιούνται πέντε Ομοσπονδίες: των Ποντίων, των Θεσσαλών, των Κρητικών, των Θρακιωτών και φυσικά η δική μας. Οι σχέσεις με όλες τις Ομοσπονδίες είναι αρκετά καλές. Παίρνουμε μέρος στις εκδηλώσεις των άλλων Ομοσπονδιών και ανταμώνουμε όσες φορές είναι απαραίτητο να συντονίσουμε θέματα που απασχολούν από κοινού όλες τις Ομοσπονδίες (π.χ. ΣΑΕ, Σχολικό, Ψήφο στο μετανάστη κ.λπ.)

Ποιες είναι οι «γέφυρες» επικοινωνίας με τους άλλους αποδημητικούς συλλόγους Ηπειρωτών στην Ευρώπη;

Μπορώ να πω καλή. Βεβαίως υπάρχουν πάντα σκαμπανεβάσματα στις σχέσεις και αυτό εξαρτάται από τον κάθε σύλλογο (Δ.Σ., τοπικά προβλήματα, οικονομικά, ανθρώπινο δυναμικό, Ομοσπονδία  κ.λπ.)

Ο Σύλλογος και σε περίπτωση που κάποιο διάστημα αδρανοποιηθεί, δε σβήνει, επαναδραστηριοποιείται  σε κάποια στιγμή  πάλι  και συνεχίζει να δρα.

Ποια είναι η συμμετοχή του απόδημου Ελληνισμού στις κατά τόπους οργανώσεις των Ελλήνων; Και για να γίνω πιο συγκεκριμένος, υπάρχει συμμετοχή στους κατά τόπους συλλόγους νέων ανθρώπων ή βιώνουν και οι σύλλογοι την οικονομική κρίση και την γενικότερη αδιαφορία των νέων;

Κι εδώ υπάρχουν διαφορές. Όταν υπάρχουν άνθρωποι δραστήριοι στο Δ.Σ. μπορούν και συσπειρώνουν τους συμπατριώτες μας. Είναι ένα δύσκολο εγχείρημα αλλά μερικοί σύλλογοι τα κατάφεραν.

Για παράδειγμα πρέπει να σας πω αυτό που είδα στο Σύλλογο Ηπειρωτών Bielefeld  το φθινόπωρο. Εκεί η νεολαία τα έχει πάρει όλα στα χέρια της και μπορώ να πω, τα καταφέρνει πολύ καλά. Αλλά και αλλού υπήρξε ανανέωση στα διοικητικά συμβούλια: εκλέχτηκαν μεν παλιοί με εμπειρία, άλλα και νέοι και στην ηλικία.

Φαντάζομαι πως ένα απ’ τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζετε στην αποδημία είναι η ελληνική εκπαίδευση. Πώς αντιμετωπίζετε αυτό το οξύτατο πρόβλημα, γιατί θεωρώ πως η επιβίωση της ελληνικής εκπαίδευσης αποτελεί τροχοπέδη για την «επιβίωση» και της Ελληνικής Ομογένειας.

΄Εχετε δίκιο, το Σχολικό είναι ένα από τα πιο περίπλοκα και δύσκολα προβλήματα σήμερα. Και σε εποχές ακόμη που η Πατρίδα μπορούσε να στείλει δασκάλους να διδάξουν την ελληνική γλώσσα δεν λύθηκε το Σχολικό, σκεφτείτε τώρα τι γίνεται... Βασικά,  για να μας καταλάβουν οι αναγνώστες, πρέπει να πούμε ότι στη Γερμανία υπάρχουν σήμερα δύο κατηγορίες ελλήνων μαθητών. Η μία κατηγορία επισκέπτεται τα αμιγή ελληνικά σχολεία, που λειτουργούν με τα αναλυτικά προγράμματα της Ελλάδας, και η άλλη κατηγορία που επισκέπτεται τα γερμανικά σχολεία, που είναι και η πλειοψηφία. Γι’ αυτή τη δεύτερη κατηγορία μαθητών προσφέρεται μάθημα στην ελληνική γλώσσα από δασκάλους που είναι διορισμένοι, άλλοι από το γερμανικό κράτος και άλλοι από δασκάλους που στέλνει το ελληνικό κράτος. Και από τις δύο πλευρές οι δάσκαλοι τα τελευταία χρόνια ελαττώθηκαν κατά πολύ.

Εδώ τώρα θέλει προσοχή και από εμάς τους φορείς, να ενημερώνουμε σωστά τα παιδιά και τους γονείς. Θα πρέπει πρώτα να ζητάνε από τη γερμανική πλευρά να διδάσκεται η ελληνική γλώσσα, γιατί η παροχή μαθήματος μητρικής γλώσσας είναι υποχρέωσή της.  Εάν συναντούν δυσκολίες  τότε να ζητούν τη συνδρομή της ελληνικής πολιτείας. Σίγουρα όμως  θα υπάρχει πάντα μια πολύ μεγάλη ομάδα που θα μείνει χωρίς την ελληνική γλώσσα. Γι’ αυτό πρέπει οι σύλλογοι, και φυσικά όχι μόνο οι ηπειρώτικοι, να προκαλούν το ενδιαφέρον των παιδιών και των νέων να παίρνουν μέρος στις πολιτιστικές εκδηλώσεις, να μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα και στοιχεία της ιστορίας και του πολιτισμού. Ποιος ξέρει; Αργότερα μπορεί να ζητήσει να  επισκεφτεί την Ελλάδα, να μείνει με ευχαρίστηση εκεί, να βρει παρέες κ.λπ.

Υπάρχει απ’ ότι γνωρίζουμε έντονο μεταναστευτικό κύμα συμπατριωτών μας προς την Ευρώπη. Με ποιόν τρόπο η Ομοσπονδία αντιμετωπίζει την «κοινωνική ένταξη» αυτών των ανθρώπων;

Υπάρχει όντως ένα έντονο μεταναστευτικό κύμα. Ο νέος μετανάστης σήμερα δεν είναι «ο φιλοξενούμενος εργάτης» της δεκαετίας του «60». Είναι αυτός που έρχεται με πτυχία από την Ελλάδα, έρχεται με επάγγελμα, έρχεται με γλώσσα. Αυτοί βρίσκουν σχεδόν αμέσως δουλειά. Βεβαίως όλοι αυτοί χρειάζονται μια σχετική βοήθεια , π.χ. για την εξεύρεση κατοικίας, επίπλων, καταλλήλου σχολείου για τα παιδιά κ.λπ. , αλλά και ενημέρωση  για τον τρόπο αναζήτησης εργασίας. Έχουν δημιουργηθεί γι’ αυτό από πολλούς φορείς  «Δίκτυα υποστήριξης» των ελλήνων πολιτών που βοηθούν σε εθελοντική βάση τους νεομετανάστες. Σε πολλές μάλιστα Ελληνικές Κοινότητες προσφέρεται δωρεάν μάθημα γερμανικών για τους νέους μετανάστες.

Πολλοί πέφτουν θύματα καλοθελητών και διάφορων αρπακτικών γιατί έρχονται τελείως απροετοίμαστοι. Χτες παρακολούθησα μια πληροφοριακή συνάντηση, που διοργάνωσε ο γενικός πρόξενος της Ελλάδας στο Ντύσσελντορφ σε συνεργασία με τη Διακονικό Ίδρυμα της  Ρηνανίας Βεστφαλίας, όπου ενημερώθηκαν οι φορείς μεταξύ των άλλων και για τους τρόπους που μπορούν να βοηθήσουν τους νέους μετανάστες. Η Διακονία έχει εκδώσει και έναν οδηγό για την ενημέρωσή τους. Ο  οδηγός αυτός υπάρχει στην ιστοσελίδα της Διακονίας και μπορεί να εκτυπωθεί: www.diakonie-rwl.de/leben-und-arbeiten-in-deutschland  .

Ο Εθνικός μας ποιητής έγραψε ότι «όπου και να κοιτάξω η Ελλάδα με πληγώνει» Σας «πληγώνει» η σημερινή κατάσταση της πατρίδας μας;

Πράγματι αυτή τη στιγμή δεν είναι κανένας ικανοποιημένος από την κατάσταση που βρίσκεται η Ελλάδα, η Ελλάδα που το 2004 με όλες τις επιτυχίες της μας έκανε υπερήφανους στο εξωτερικό. Εάν θέλουμε όμως να είμαστε ειλικρινείς  αυτά που βλέπαμε τα τελευταία χρόνια μας είχαν βάλει σε ανησυχία. Περιμέναμε ότι κάτι θα έλθει, αλλά δεν περιμέναμε τέτοια μεγάλη καταστροφή. ΄Εφτασε στο σημείο η ΕΛΛΆΔΑ να μην παράγει τίποτε. Όλα εισαγωγής. Τα δικά μας λεμόνια και πορτοκάλια σαπίζουν στο έδαφος κι εμείς αγοράζουμε Αργεντινής. Εφορία πληρώναμε μόνο όταν δεν γινόταν αλλιώς κ.λπ., κ.λπ. Αλλά δεν χρειάζεται να επαναλαμβάνουμε πράγματα σε όλους γνωστά. Βασικό είναι ότι χρειαζόμαστε τώρα όσο ποτέ άλλοτε επανίδρυση του κράτους. Αυτό να μην το περιμένουμε να μας το κάνουν οι άλλοι. Εμείς ας ανασκουμπωθούμε και να βάλλουμε μια σειρά. Μπορούμε μόνοι μας να το κάνουμε. Υπάρχει ανθρώπινο δυναμικό. ΄Ας το αφήσουμε!...

Στο σχετικό ψήφισμα από την ανάληψη των καθηκόντων σας στην Ομοσπονδία, αναφέρεστε σε «παθογένειες του παρελθόντος. «Το αναβαθμισμένο Σ.Α.Ε. να είναι λειτουργικό, απαλλαγμένο από τις παθογένειες του παρελθόντος, οικονομικά αυτάρκες, κομματικά ανεξάρτητο και με απόλυτη διαφάνεια στην λειτουργία του». Τι ακριβώς εννοείτε;

Κατ’ αρχάς για εμάς τους ΄Ελληνες  που έχουμε μια άλλη Ελλάδα εκτός Ελλάδος, το ΣΑΕ είναι απαραίτητο. Πρέπει να υπάρχει ένα όργανο που να φέρει σε επαφή όλον αυτό τον Ελληνισμό. Πρέπει να υπάρχει ένα όργανο που θα ενημερώνει την κυβέρνηση για τα προβλήματα του Απόδημου ΄Ελληνα. Και τέλος πρέπει να υπάρχει ένα όργανο που να λειτουργεί  «ως λόμπυ « της Ελλάδας στο εξωτερικό, προς τις κυβερνήσεις κ.λπ.

Να είναι ένα όργανο ολιγομελές και ευέλικτο . Να οριστεί από την αρχή ποιοι το αποτελούν. Κατά τη γνώμη μου θα πρέπει να αποτελείται από εκλεγμένους φορείς. Οι φορείς αυτοί θα μπορούν να κάνουν προτάσεις για την εκλογή και μεμονωμένων ατόμων στο προεδρείο του ΣΑΕ. Και πάντα, να μη ξεχνάμε, ολιγομελές και ευέλικτο όργανο. Όλα αυτά να γίνονται με διαφάνεια.  Βεβαίως  χρειάζεται και ο συντονισμός, γραμματειακή υποστήριξη και μικρή οικονομική βοήθεια από την Ελλάδα. Διαφορετικά θα βγαίνουν και θα αποφασίζουν αυτοί που έχουν τα χρήματα.

Το ΣΑΕ δεν πρέπει να ασχολείται με εκδρομές, χορούς και πανηγύρια. Αυτά τα κάνουν οι σύλλογοι. Οι σύλλογοι αυτοί υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Κι ας νομίζουν μερικοί ότι δε λειτουργούν.

Η Ομοσπονδία που προΐσταστε ως πρόεδρος φαντάζομαι έχει και πολιτική χροιά. Πόσο σας επηρεάζουν ή μάλλον ποια είναι η πολιτική επιρροή που ασκούν τα διάφορα κόμματα στον δικό σας (της Ομοσπονδίας) πολιτικό προσανατολισμό και κατά πόσο η Ομοσπονδία μπορεί να παρέμβει σε οποιαδήποτε πολιτική επιλογή της εκάστοτε κυβέρνησης;

Τα πρώτα χρόνια μετά την μεταπολίτευση τα κόμματα επηρέαζαν  τα πάντα. Αργότερα  και σήμερα ακόμη περισσότερο δεν έχουν καμιά επιρροή. Βεβαίως προσπάθειες γίνονται, πάντα από μεμονωμένα άτομα, αλλά δεν καρποφορούν.

Πως αντιμετωπίζει ο απλός πολίτης της Ευρώπης τον έλληνα πολίτη τη δεδομένη χρονική στιγμή ;

Το έχω τονίσει και άλλες φορές: Υπάρχουν δύο ομάδες Γερμανών, η μία που βλέπει με συμπάθεια τους Έλληνες και την Ελλάδα και θέλουν να βοηθήσουν την κατάσταση και υπάρχει και η δεύτερη ομάδα, η οποία συνεπικουρούμενη από μερικές φυλλάδες θέλουν την Ελλάδα έξω από το Ευρώ. Σήμερα όσο περνάει ο καιρός τα πράγματα αλλάζουν. Δεν είμαστε όπως πριν στην επικαιρότητα.

Συνεργασία με την Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδος υπάρχει όσον αφορά τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο γενέθλιος τόπος της Ηπείρου;

Υπάρχει μια σχετική συνεργασία. Βλέπω όμως ότι υπάρχουν πολλά περιθώρια να εντατικοποιηθεί για το καλό της Ηπείρου.

κ. Κωσταδήμα, έχετε βλάχικες καταβολές καταγόμενος απ’ το Ματσούκι του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων. Σαν Βλάχος λοιπόν έχετε συνεργασία  και ποια η άποψή σας για την ίδρυση της  Παγκόσμιας Βλάχικης Αμφικτιονίας;

Το βλέπω πολύ σωστό αυτό που έγινε. Ο πρόεδρος κ. Μαγειρίας κάνει πολύ σωστά τη δουλειά του. Θέλει όμως και την υποστήριξη όλων μας. Εδώ όμως πρέπει να σας πω κάτι. Χρειάζεται πολλή δουλειά  για ενημέρωση όλων των Ελλήνων για την καταγωγή των βλαχοφώνων Ελλήνων. Δεν δικαιολογείται σήμερα να βγαίνουμε εμείς οι Βλάχοι και να ονομάζουμε τους εαυτούς μας «Ρουμανόβλαχους». Δεν ήρθαν οι βλάχοι από τη Ρουμανία, αλλά από εδώ πήγαν στη Ρουμανία. Η συνεργασία με τη αμφικτιονία είναι καλή κι εγώ προσωπικά τη βοηθάω όσο μπορώ.

Πώς βλέπετε την ανάπτυξη της Ηπείρου με τα δεδομένα της οικονομικής κρίσης και της τεράστιας ανεργίας που μας έχει χτυπήσει την πόρτα;

Στην ΄Ηπειρο έχουν γίνει πολλά τα τελευταία χρόνια, αλλά όχι τόσα για να μπορεί να βγει η ΄Ηπειρος από τη λίστα των τελευταίων φτωχότερων περιοχών της Ελλάδας, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτός είναι και ο λόγος που, όπως εμείς υπολογίζουμε, ένα εκατομμύριο συμπατριώτες πήραν το δρόμο της ξενιτιάς. Αν υπολογίσει κανένας και την εσωτερική μετανάστευση θα δει ότι πολύ λίγοι μένουν στην ΄Ηπειρο. Γι’ αυτό και μόνο που κατεβαίνουν σαν τουρίστες στην ΄Ηπειρο είναι αρκετό. Η Εγνατία πρόσφερε πολλά στην ΄Ηπειρο, η Ιονία θα προσφέρει ακόμη περισσότερα. Η Ε65 όμως; Αλήθεια πήγαν ποτέ οι υπουργοί μια φορά από τα Τρίκαλα μέχρι την Εγνατία να ιδούν τι ωραία που είναι; Πήγαν ποτέ από τα Γιάννινα προς Κόνιτσα και Πωγωνιανή να ιδούν τι αγώνα κάνουν οι Ηπειρώτες κάθε φορά που θέλουν να πάνε στη γενέτειρά τους; Το αεροδρόμιο που είναι;

Κατανοητές πλήρως οι …αγωνίες σας, αλλά εμείς εδώ στην Ήπειρο τις βιώνουμε καθημερινά. Παρακολουθώντας όσο βέβαια μπορείτε τα δρώμενα του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων, θα μπορούσατε με λίγα λόγια να μας πείτε για τις προοπτικές που εσείς βλέπετε για το Δήμο μας;

Χαίρομαι πού μου βάζετε αυτό το ερώτημα, μια και είμαι δημότης του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων. Ιδιαίτερη πατρίδα μου είναι το Ματσούκι, όπου γεννήθηκα και έζησα τα πρώτα 12 χρόνια. Καλή η προσπάθεια του τέως νομάρχη και τότε υπουργού να ενώσει την Πίνδο με δρόμο. Πολύ καλή η προσπάθεια. Όμως τα Τζουμέρκα δεν μπόρεσαν να αναπτυχθούν. Δεν είναι δρόμος  αυτός που υπάρχει από το Χαροκόπι- Παλιοχώρι-Συρράκου, Χρηστοί, Πράμαντα.  Πώς να φέρουμε τουρίστες με τέτοιους δρόμους; Στο Ματσούκι η επικοινωνία με κινητά τηλέφωνα είναι σχεδόν αδύνατη. Στα βουνά αυτά που παλιά ήταν γεμάτα ζωή σήμερα έχουν μείνει δυο τρεις αρκούδες και μερικοί λύκοι. Δεν αξίζουν κάτι περισσότερο;

Κάτι άλλο που θέλετε να προσθέσετε;

Δε θέλω να κατηγορήσω κανένα, δεν φταίνε οι κρατούντες στην ΄Ηπειρο. Εάν αυτοί δεν έχουν τη βοήθεια όλων μας, δεν θα καταφέρουν τίποτε. Και κάτι ακόμα, που φαίνεται λίγο εγωϊστικό: Εάν η ΄Ηπειρος προσπαθήσει να προσελκύσει με οποιοδήποτε τρόπο το ένα εκατομμύριο Ηπειρώτες του εξωτερικού και τους άλλους Ηπειρώτες που βρίσκονται στην υπόλοιπη Ελλάδα δε χρειάζεται άλλους τουρίστες.

Κε Κωσταδήμα, σας ευχαριστώ και πάλι για την ευκαιρία που μου δώσατε να επικοινωνήσω μαζί σας, και εύχομαι καλή αντάμωση στην πατρίδα.