Συγχώνευση και Κατάργηση Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων περιοχών!

Ν. Χρυσόγελος: Οριακή νομιμοποίηση ενός παραλογισμού
Σχετικά με την ψήφιση από την Βουλή του άρθρου για την κατάργηση και συγχώνευση 29 φορέων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων /Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο, δήλωσε:

“Με οριακή πλειοψηφία 130 ψήφων υπέρ και 127 κατά, πέρασε με ονομαστική ψηφοφορία στη Βουλή το άρθρο 9 που αφορά την κατάργηση και συγχώνευση 29 Φορέων Διαχείρισης Προστατευμένων Περιοχών ευθύνης του Υπουργείου Περιβάλλοντος.  
Από τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας προκύπτει ότι με οριακή πλειοψηφία νομιμοποιήθηκε ένας παραλογισμός, με δεδομένο ότι σημαντικός αριθμός των βουλευτών των 3 κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση κατάλαβαν την προχειρότητα με την οποία δρομολογούνταν αλλαγές στο ζήτημα της κατάργησης και της συγχώνευσης των Φορέων Διαχείρισης (ΦΔ) Προστατευόμενων Περιοχών και καταψήφισαν το άρθρο 9. Παρόλα αυτά οι απουσίες βουλευτών κομμάτων της αντιπολίτευσης που στην πλειοψηφία τους τάχθηκαν κατά αυτού του άρθρου, υπήρξαν καθοριστικές με...
αποτέλεσμα να νομιμοποιηθούν οριακά οι σχετικές ρυθμίσεις.

Στο όνομα της αντιμετώπισης της δημοσιονομικής κρίσης, η κυβέρνηση για μια ακόμη φορά ολισθαίνει στην προχειρότητα και τις σπασμωδικές κινήσεις, ενώ υπάρχουν λογικές λύσεις τις οποίες απορρίπτει δογματικά. Παρά τις τεκμηριωμένες αντιδράσεις στις δρομολογούμενες συγχωνεύσεις και καταργήσεις ΦΔ από πλήθος φορέων, επιστημόνων, περιβαλλοντικών οργανώσεων αλλά και της Κομισιόν, η κυβέρνηση, εκμεταλλευόμενη και την απουσία βουλευτών της αντιπολίτευσης τελικά νομοθέτησε αυτές τις παράλογες ρυθμίσεις.  Ολοκληρώθηκε ένα σοβαρό λάθος γιατί δεν υπάρχει μια επιστημονική και οικολογική μεθοδολογία ή μια αξιόπιστη έκθεση που να τεκμηριώνει το οποιοδήποτε οικονομικό και δημοσιονομικό όφελος από αυτή την ρύθμιση που επιβλήθηκε με αυτόν τον τρόπο..

Όπως είχα την ευκαιρία να τονίσω και προσωπικά, τόσο στον Υπουργό ΠΕΚΑ κ Ε. Λιβιεράτο, κατά τη διάρκεια συνάντησης για το θέμα αυτό, όσο και στον Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κ Α. Μανιτάκη, με επιστολή μου, οι Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην προετοιμασία της χώρας εν όψει της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020 με δεδομένο ότι τα Ευρωπαϊκά  Διαρθρωτικά  Ταμεία προβλέπεται να διαθέσουν σημαντικούς πόρους για την προστασία και την διαχείριση των φυσικών περιοχών. Πολλές εκθέσεις διεθνών οργανισμών, της Κομισιόν, ερευνητικών κέντρων καθώς και στοιχεία που παρουσιάστηκαν σε ημερίδα που διοργάνωσα στο Ευρωκοινοβούλιο δείχνουν ότι η προστασία των φυσικών περιοχών μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά και στην οικονομία μέσα από μια πράσινη προσέγγιση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Έκθεση της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος "χρηματοδότηση περιοχών Natura 2000", συντηρητικές εκτιμήσεις της οποίας δείχνουν ότι η ροή των παροχών από το χερσαίο δίκτυο Natura 2000 είναι της τάξης των 200 έως 300 δις Ευρώ/ έτος - ή 2-3% του ΑΕΠ της ΕΕ, ενώ το κόστος του είναι μόλις € 5,8 δις/έτος.

Δεν συγχωνεύεις ή καταργείς, λοιπόν, φορείς που μπορούν – με αναβάθμιση του ρόλου και του έργου τους – να συμβάλλουν  στην προστασία του περιβάλλοντος, την περιφερειακή ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την απασχόληση. Και δεν το λέμε μόνο εμείς. Το ίδιο περίπου λέει και η Κομισιόν σε απάντησή της σε σχετική μου ερώτηση.

Η κυβέρνηση, δυστυχώς, όχι μόνο βούλωσε τα αυτιά της (δεν θέλησε να ακούσει τις απόψεις όσων γνωρίζουν το θέμα) αλλά έκλεισε και τα μάτια μας σε προτάσεις που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στη βελτίωση των δημοσιονομικών μέσα, όμως, από την ενδυνάμωση της τοπικής οικονομίας και την βιώσιμη περιφερειακή ανάπτυξη.

Ο δρόμος για να συνειδητοποιήσουμε ότι, ιδιαίτερα την εποχή της κρίσης, η προστασία και διαχείριση των φυσικών περιοχών και της βιοποικιλότητας αποκτούν μεγαλύτερη αξία, τόσο για το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής των πολιτών, όσο και για την οικονομία και την απασχόληση, είναι προφανώς μακρύς. Αλλά οι Οικολόγοι Πράσινοι και εγώ προσωπικά θα εργαστούμε σκληρά για να τον διανύσουμε ως κοινωνία όσο πιο γρήγορα γίνεται».

Ενημερωτικό σημείωμα

Υπενθυμίζεται ότι με βάση το άρθρο 9, οι 29 ΦΔ που λειτουργούν στην Ελλάδα συγχωνεύονται σε 14, «κατά προσέγγιση αντίστοιχη των περιφερειών», με στόχο, σύμφωνα με δήλωση του αρμόδιου Υφυπουργού του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης, «το κόστος για τον φορολογούμενο και το παραγόμενο έργο». Όμως οι Φορείς, από την ίδρυσή τους μέχρι και σήμερα, λειτούργησαν χρηματοδοτούμενοι από ευρωπαϊκά προγράμματα και η συμβολή τους στην αύξηση της απορροφητικότητας των κοινοτικών πόρων και στη δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης είναι προφανής. Η συγχώνευση με βάση τα διοικητικά όρια των Περιφερειών δεν συμπίπτει με την οικολογική ενότητα των προστατευόμενων περιοχών, ενώ δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες προστασίας και τις αρχές ορθής διαχείρισης. Σημειώνεται επίσης ότι η Επιτροπή Φύση, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις και υπηρεσιακοί παράγοντες έχουν κατ’ επανάληψη επιχειρηματολογήσει κατά της αλλαγής του καθεστώτος των Φορέων Διαχείρισης, τουλάχιστον μέχρι το 2015, οπότε λήγει και η προγραμματική περίοδος εξασφαλισμένης χρηματοδότησης για αυτούς μέσω του ΕΠΠΕΡΑΑ.

Ο Νίκος Χρυσόγελος είχε θέσει αρχικά το ζήτημα στη συνάντηση που είχε με τον Υπουργό ΠΕΚΑ Βαγγέλη Λιβιεράτο τον Οκτώβριο του 2012 καθώς και σε σχετική επιστολή που απέστειλε στον Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Αντώνη Μανιτάκη, τονίζοντας ότι ναι μεν πρέπει να γίνουν αλλαγές στο υπάρχον σύστημα των προστατευόμενων περιοχών αλλά όμως μετά από διάλογο, αξιολόγηση και κυρίως, προσεκτικό σχεδιασμό, έτσι ώστε να αξιοποιηθούν και οι  σημαντικές δυνατότητες που προσφέρει η διαχείρισή  και προστασία τους, για δημιουργία θέσεων εργασίας σε αυτή την περίοδο κρίσης όπου η ανεργία, ιδιαίτερα των νέων, σπάει το ένα αρνητικό ρεκόρ μετά το άλλο.

Όπως μάλιστα προέκυψε και από την ημερίδα  που διοργάνωσε ο Νίκος Χρυσόγελος στο Ευρωκοινοβούλιο, στις 3 Δεκεμβρίου 2012, με τη συμμετοχή εκπροσώπων Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, πανεπιστημιακών, περιβαλλοντολόγων, εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ειδικών σε θέματα διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών "αναδεικνύονται από σύγχρονες μελέτες, σημαντικές ευκαιρίες απασχόλησης και ανάπτυξης βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων". Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Έκθεση της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος "χρηματοδότηση περιοχών Natura 2000", συντηρητικές εκτιμήσεις της οποίας δείχνουν ότι η ροή των παροχών από το χερσαίο δίκτυο Natura 2000 είναι της τάξης των 200 έως 300 δις Ευρώ/ έτος - ή 2-3% του ΑΕΠ της ΕΕ, ενώ το κόστος του είναι μόλις € 5,8 δις/έτος. Αναλυτική έκθεσή του για τις ευκαιρίες απασχόλησης σε θέματα προστασίας περιβάλλοντος παρουσίασε επίσης ο Νίκος Χρυσόγελος στις αρχές Δεκεμβρίου .

Χαρακτηριστική της σπασμωδικότητας και της προχειρότητας του σχετικού άρθρου είναι η πλήρης άγνοια και η έντονη ανησυχία που εξέφρασε ο Επίτροπος Potočnik με αφορμή σχετική ερώτηση που υπέβαλε ο Νίκος Χρυσόγελος για τις σχεδιαζόμενες τότε συγχωνεύσεις και καταργήσεις των ΦΔ:  «η Επιτροπή έχει υποστηρίξει ασμένως τη δημιουργία και τη λειτουργία των ως άνω οργάνων, μεταξύ άλλων μέσω των διαρθρωτικών ταμείων, ως βασικό μέτρο για να εξασφαλισθεί στις προστατευόμενες περιοχές του Natura 2000 ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό καθεστώς προστασίας και διαχείρισης». Παρόλα αυτά, “οι ελληνικές αρχές δεν έχουν ενημερώσει την Επιτροπή για σχέδιο ή απόφαση με στόχο τη συγχώνευση των διαχειριστικών φορέων”. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τις «εκφρασθείσες σοβαρές ανησυχίες», η Επιτροπή “θα θέσει το θέμα στις ελληνικές αρχές με σκοπό να εξασφαλιστεί ότι τυχόν αλλαγές δεν θα επηρεάσουν την ορθή χρήση των διατιθέμενων κονδυλίων της ΕΕ ούτε θα θέσουν σε κίνδυνο τις προσπάθειες διαφύλαξης των συγκεκριμένων περιοχών, ιδίως όσον αφορά τις απαιτήσεις που απορρέουν από τα άρθρα 4 και 6 της οδηγίας για τα οικολογικά ενδιαιτήματα σχετικά με το χαρακτηρισμό των Ειδικών Ζωνών Διατήρησης και την εφαρμογή των δεόντων μέτρων διατήρησης”.